Inspiratie > Spiritualiteit > Informatief > Aalders: spiritualiteit

C. Aalders: Geschiedenis van de spiritualiteit (6)

V. Spiritualiteit in de kerk van het Westen

1. De verantwoordelijkheid voor de wereld

In het Westen minder onmin met de wereld. In natuurrecht zocht men theologische onderbouwing van het kostbare romeinse recht als garantie voor humaniteit. In vroege Middeleeuwen preoccupatie met ordening => juridisch karakter van westerse kerk. Goed voorbeeld: Benedictus:

• Bracht de woestijnascese en -kritiek in de wereld
• En was daar custos traditionis, waartoe ook de romeinse rechtsordening hoorde. Ook later (e.g. 13e) hebben kloosters een rol gespeeld in de humanisering van de wereld.

Westerse spiritualiteit is dus van cultuurhistorische en -sociologische betekenis.

2. De emancipatie van de westerse geest

Kloosters leerde de westerse mens de wereld te zien als een opdracht en een 'bouwplaats'. Wereldwaardering => aan zijn bezigzijn ontdekte de mens zijn redelijke vermogens => langzaam doorbreken van de waardering voor het individu! Ook de spiritualiteit van de nieuwe tijd zal gekenmerkt gaan worden door een persoonlijke verhouding met God en Christus, en niet meer door deelname aan kosmisch drama. Voorbeelden: Rijnlandse mystiek met zijn uniciteit van elke mens voor God; vooral ook lekenemancipatie bij devotio moderna. Steeds meer nadruk op eigen geloofservaring of innigheid, welke mystieke trekken vertoont, maar toch geen mystiek is. Mystiek is bij Eckehart en Tauler slecht middel om nieuwe geestelijke mondigheid uit te drukken, blijft dialogisch.

Sinds de Renaissance ziet de mens de wereld 'ik-middelpuntig', perspectivistisch => de wereld wordt object. Zin van het menselijke leven beleefd door onthullen van geheimen van de wereld. Maar gevoel voor innerlijke wezen en leven van de werkelijkheid gaat verloren. Toch kent deze autistische natuurwetenschappelijke mens ook een oneigenlijke spiritualiteit, want kende ook ascese.