Gebed > Over gebed > Vormen > Hesychasme > Geschiedenis

Geschiedenis van het hesychasme (7)

Over de tot nu toe beschreven periode zegt Ware dat daarin de referenties aan het Jezus-gebed verspreid en relatief infrequent waren. Een paar zeer beroemde auteurs, e.g. Pseudo-Dionysius de Areopagiet of Maximus Confessor, spreken er zelfs helemaal niet over.¹³

De derde fase in de geschiedenis van het hesychasme gaat in met Symeon de Nieuwe Theoloog (gest. 1022). Hij neemt de uitspraak van Jezus, dat het Rijk Gods ín ons is, serieus. Dit moet dus betekenen dat wij werkelijk bewust dit Rijk Gods kunnen ervaren, wanneer wij in onszelf inkeren. Zonder deze ervaring zullen we nooit komen tot geloof, hoop of liefde. Wij moeten Gods licht nog tijdens ons aardse leven kunnen zien.¹⁴ Juist door zijn aandacht voor de mogelijkheden van het lichaam in deze, en zijn systematische uitwerking van de lichtervaring die door het Jezus-gebed teweeggebracht wordt, is Symeon een voorloper van het latere hesychasme uit de 14e eeuw.

De vierde fase¹⁵ valt in de 14e eeuw, wanneer Gregorius de Sinaïet het Jezus-gebed overbrengt naar de berg Athos. Hij heeft al snel een grote aanhang. Er wordt grote nadruk gelegd op het Jezus-gebed om te komen tot het schouwen van God. Nieuw is, dat er nu een tot in detail omschreven psycho-fysieke methode ontwikkeld wordt om dit gebed te ondersteunen. De uitvinder van die methode is Nicephorus de Hesychast (gest. vóór 1300), ook een monnik van Athos.

De pretentie van de aanhangers van deze methode nog tijdens dit aardse leven en mét het lichaam iets van de heerlijkheid van God te kunnen aanschouwen, zou bij verschillende mensen verzet oproepen. Dit botst met het traditionele dualisme lichaam - ziel/geest. Het verzet tegen deze uitgangspunten ontketende de strijd rondom het Palamisme. Het was er Palamas (gest. 1359) niet zozeer om te doen de lichamelijke methode te verdedigen, als wel om de mogelijkheid en hoedanigheid van werkelijke Godservaring tijdens dit leven te onderbouwen.¹⁶